Ağrı'da İşsizlik mi, işçi açığı sorunumu var?

Yaklaşık 600 bin nüfusa sahip olan Ağrı’da işyeri camlarında sıklıkla görülen 'eleman aranıyor' yazısı bulunuyor. Eleman arayan esnaflar işçi açığının olduğunu dile getirirken iş arayan gençler ise işsizlik sorunundan yakınıyor.

Sanayileşmenin az olduğu Ağrı'da işsizlik sorunu ile beraber işçi açığı sorunu da dikkat çekiyor. Kentte faaliyet yürüten işyerleri camlarında çalışan eksiği nedeni ile 'eleman aranıyor' yazısı asıyor.

İşçi arayan esnaflar işçi bulmakta zorluk çektiklerini belirtirken, bunun aksine iş arayan gençler ise işsizlik sorununun olduğunu ve başvurdukları işyerlerinin çalışma saat sürelerinin fazla olduğunu, haklarını ise tam alamadıklarını öne sürüyor.

İşverenler kentteki iş potansiyeline göre bazı çalışanlarının haklarını tam olarak verdiklerini, bazı çalışanlarının ise şartlar nedeni ile biraz daha düşük ücret verebildiklerini hatırlattı.

Genç potansiyelinin yüksek olduğu kentte son dönemlerde başta Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere yurt dışında çalışmak için gitmeleri ve okul okuyan gençlerinde eğitimlerini bitirir bitirmez yurt dışına gitmek istemeleri işçi açığını derinleştirirken, birçok gencin ise batı illerine gidip çalışması ise başka bir etken.

Muhabirlere konuşan Ağrı halkı ve iş arayan gençlere göre kentte işsizlik sorunu varken, işverene, işletmecilere göre ise kentte son dönemde büyük firmalarda çalışanlar nedeni ile işsizlik sorununun büyük ölçüde giderildiğini, kendilerinin çalıştıracak işçi bulamadıklarını kaydetti.

"Sadece Ağrı’da değil, Türkiye genelinde işsizlik değil, işçi açığı çok var"

Eleman eksikliğinin olduğunu söyleyen ve bu eksikliği de iş arayanların iş beğenmemesine, keyfi muamele görmek istediklerine bağlayan lokanta işletmecisi Mürsel Oğur, Ağrı'da hizmet sektöründe yaklaşık 400-500 işçi açığının olduğunu söyledi.

Mürsel Oğur, "Sadece Ağrı’da değil, Türkiye genelinde işsizlik değil, işçi açığı çok var. Lokanta, kafeterya ve kıraathane sektöründe en az 400-500 elemana ihtiyaç var Ağrı’da. Mesela bana garson lazım, komi lazım, mutfakta çalışacak eleman lazım, dış serviste çalışacak eleman lazım, sadece bana da değil bütün lokanta sektörüne lazım. Adam geliyor diyor, ben istediğim saatte geleceğim, istediğim saatte çıkacağım, kimse bana bir şey demeyecek, istediğim maaş olacak diyor, bunları da bu memlekette karşılamamız mümkün değil. Mesela bende çalışacak olan arkadaş geldiği zaman, saat 8’de gelecek, müşteriye iyi davranacak, masaya iyi bakacak, titiz olacak, temiz olacak, saat akşam 20.00 olunca çıkıp evine gidecek." dedi.

Üniversite bitirmiş 2 oğlu olduğunu ve iş aradığını belirten Ali Aydın, işçilerin düşük maaş ile çalıştırıldığını ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ağrı’da işsizlik sorunu çok büyüktür. Her 5 dükkândan birinin kapısında eleman aranıyor deniyor ama elemanları bin TL, Bin 500 TL’ye çalıştırıyorlar, bu da elemanların cep harçlıklarına bile yetmiyor. Ben kendi şahsım adına konuşursam, benim üniversite bitirmiş iki tane oğlum var, iş bulamıyorlar. İnşaatta bile iş bulamıyor. Bir tanesi kafede, günlük 80 TL’ye çalışıyor. Bir günde 80 TL’ye çalışıyor, o çocuk üç gün çalışacak bir 5 litre yağ alacak."

İşçilerin hakkının verilmediğini söyleyen diğer bir vatandaş İsmail Taşdemir ise, "Eleman gidip bir işyerinde çalıştığı zaman adam diyor, gel 14-15 saat bana kölelik yap. Çocuğun saati 5 TL’ye geliyor, kim öyle çalışır. Normal şartlarda asgari ücret alması lazım, sigortasının yatırılması lazım diye düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

"İş var ama çalışacak eleman bulamıyoruz"

Piyasada yaşanan eleman eksikliğini son zamanlarda özelikle gençlerin yurtdışına göç etmesinden kaynaklandığını söyleyen berber esnafı Ferhat Çelik, "Biz şimdi eleman arıyoruz, eleman ihtiyacımız var. 6-7 aydır biz eleman sıkıntısı yaşıyoruz, bulamıyoruz. Son bir yılda yurtdışına göç eden çok arkadaşlarımız oldu, elemanlarımız oldu. Yeniden yetişen elemanlarımız da olmadığından devamlı eleman sıkıntımız oluyor.

Bence işsizlikten ziyade Ağrı’da genç eksikliği var. Sanayiye gidiyoruz arkadaşlarımız eleman bulamıyoruz diyor, terziye gidiyoruz aynı sorun, lokantalara gidiyoruz aynısını söylüyor, bütün meslek guruplarında personel eksik, iş var ama çalışacak eleman bulamıyoruz. Adam yurtdışına gitmesi için çocuğunu okutmuyor, hatta okuyup memur olan bile yurtdışına gidiyor. Tabi bu da malum hepimizin işine yansıyor." şeklinde konuştu.

Ağrı’da çalışma şartlarının da gayet normal olduğunu belirten Çelik, "Genel olarak meslek gurupları harici, konfeksiyon, lokantalar, bunlar vasıfsız eleman diye arıyor, bunların da şartları bence Ağrı şartlarına göre çok iyi. Adamın yol sıkıntısı yok, yeme sıkıntısı olmuyor, günün belli saatlerinde yoğunlaşıyor Ağrı’nın esnafı, belli vakitlerde bitiyor zaten. Şimdi hal böyle olunca bence çalışma şartları da ağır değil." ifadelerine yer verdi.

"Bir kazanıyoruz, on gidiyor"

Diğer gençler gibi onun da hedefinin yurtdışına göç etmek olduğunu belirten Murat Altay, "Burada iş ilanları çok oluyor ben iş ilanlarına gidiyorum, 10 saat çalışarak, 50 ila 70 TL arasında bir ücret alıyorum, bu da bana yetmiyor. Bir kazanıyoruz, on gidiyor. Ağrı’da işsizlik var, işçi açığı var. Benim de hayalim her genç gibi yurtdışına gitmek." dedi.

"Ben de liseyi bitirdikten sonra yurtdışına gitmeyi düşünüyorum"

Çalıştığı zaman bile gelirinin giderlerini karşılamadığını belirten Melik Bengi ise, "Okumayı istiyorum ama okusam geçinemem, memur olsam, memur maaşıyla bile geçinemem. Benim giderim, harcayacağım maaş alacağım maaştan daha fazla. Ağrı’da iş bulurum ama sıkıntı şu ki bulduğum işle geçinemem. Ben de liseyi bitirdikten sonra yurtdışına gitmeyi düşünüyorum." şeklinde konuştu.

"Şuan 10 tane işyerinden 6-7 tanesi eleman arıyor"

Kahvehanelerde çok sayıda işsiz gencin vakit geçirdiğini kendilerinin ise eleman aradığına dikkat çeken fırıncı esnafı Yusuf Tahtalı ise, "Baya bir eleman açığı var şu an, kalifiyeli eleman bulamıyoruz. Kimse çalışmıyor, gidip kahvehanelere bakın hepsi tıka basa dolu, ellerinde telefon hepsi internette takılıyor. Çalışma saati bu tür işyerlerinde 12 saattir, imalat olan yerelde ise 6-7 arasında değişiyor. Hak konusunda ise hepsinin ayrı bir ücreti var. Çırağın ayrı, kalfanın ayrı, ustanın ayrı bir ücreti var, piyasası belli. Şu an bir usta asgari ücretten fazla bir maaş alıyor. Ağrı'da 10 tane işyerinden 6-7 tanesi eleman arıyor." ifadelerini kullandı.

Çalışanlar ise Ağrı şartlarında çalışmanın farklı olduğunu, çalışmak isteyen insanların rahatlıkla iş bulabileceklerini, çalışmak istemeyenlerin ise iş beğenmediklerini belirtti.

Bir işyerinde usta olarak çalışan Yılmaz Savaş, "Batı illerinde daha önce çalıştım haliyle oradaki çalışma sistemi ile buradaki çok farklı. Buradaki gençler ile oradaki gençlerin istekleri ve talepleri çok farklı. Günlük 12 saat çalışma durumumuz var, aldığımız ücrette buradaki koşullara bağlı haliyle." diye konuştu.

Diğer bir çalışan Tekin Karaoğlan ise şunları söyledi:

"Çalışma saatleri uzun olması, batı illerindeki sosyal aktivitelerin olması ve Ağrı'da bunun eksikliğinin yaşanması nedeni ile bu ilde çalışma zorlaşıyor. Batı illeri ile buranın iş noktasında potansiyeli bir değil. Mevsimlik iş yapabiliyoruz burada, okullar kapandığında kentteki esnaf iş yapamıyor. Kış şartları nedeni ile iş kısıtlı, bundan dolayı esnaf sıkıntı yaşayabiliyor. İş beğenmemezlik de var Ağrı'da. Mesela burada eksik eleman ile çalışıyorum. Bir aydır işyeri sahipleri dönerci bulamıyor. Arıyoruz işçi bulamıyoruz, gençler burada kalmıyor şartlar nedeni ile. Böyle olunca hem çalıştıracak ve hem de yetiştirecek adam bulamıyoruz."

İş sorunu ile birlikte işçi sorunun olduğunu hatırlatan işletmeci Vefa Alpaslan, işçilerinin de haklarını tam olarak alamadıkları gibi bir sorunlarının olduğunun altını çizdi.

Alpaslan, "Malumunuz Tekstil Kent açıldı ve şuanda çalışan sayısı 3 civarında. Bu istihdamın sağlanmış olması Ağrı için güzel ve sevindirici bir durum. Beraberinde işçi açığı sorununu da getirdi. Bunun yanında son günlerde Amerika ve Kanada ülkelerine gidişler yoğunlaşmış şekilde. Gençlerimiz orta yaşlı insanlarımız Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya gidip çalışıyor. Eleman arıyoruz mevcut kadromuzdan 4 arkadaşımız eksik, normalde işletmeciyim ve mesleğimde değil şuan dönerci kardeşime yardımcı oluyorum. Batı illerinde çalışan birinin hakkı ne ise bu arkadaşlarımızın da hakkıdır, bende bir işveren olarak destekliyorum. Bu yapmakta istiyorum ama yapamıyorum. Çünkü batı illerinde 25 TL'ye satılan bir dürüm burada 12-13 TL'ye satılıyor. İşsizlik sorunu var, iş beğenmeme sorunu var evet işçinin hakkının tam olarak verilmemesi sorunu da var." dedi.