Üniversitelerde belirli bölümlerde eğitim görmek isteyen öğrenciler, zorlu bir sınav sürecinin ardından aldıkları puanlar ve yaptıkları tercihler doğrultusunda yükseköğretim kurumlarında çeşitli bölümlerde eğitim görmeye başlarlar. Ancak kimi zaman bazı öğrenciler, belli bir üniversitenin belli bir bölümünde eğitimine devam ederken başka bir bölüme ya da başka bir üniversiteye geçme ihtiyacı duyabilmektedir.
Böyle durumlarda farklı bir bölüm ya da başka bir üniversiteye geçiş yapmaya, yatay geçiş adı verilir. Bölüm ya da üniversite değiştirmek amacıyla yatay geçiş yapmanın, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından belirlenen koşulları vardır. Yatay geçiş nedir? Yatay geçiş nasıl yapılır?
Üniversite eğitimine devam ederken, halihazırda öğrenim gördüğü bölümü ya da üniversiteyi değiştirme ihtiyacı duyan öğrenciler, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş olan şartlar çerçevesinde yatay geçiş imkânlarından yararlanabilmektedir.
Öğrencilerin yatay geçiş yapabilmek için kullanabileceği iki puan söz konusudur: birincisi öğrenim görmeye devam ettiği bölümdeki genel not ortalaması, ikincisi ise üniversiteye yerleştirildiği merkezi yerleştirme puanı. Yatay geçişin de kendi içinde iki türü vardır: birincisi yükseköğretim kurumları arası yatay geçiş, ikincisi ise kurum içinde başka bir bölüme yatay geçiş. Yatay geçiş yapabilmek için önemli olan kriterler şunlardır:
YATAY GEÇİŞ ŞARTLARI
Geçişin yapılmak istendiği zaman: Öğrencilerin yatay geçiş yapabilmesi için ilk öğretim yılını tamamlamak zorundadır. Üniversitedeki 1. Yılını doldurmamış öğrenciler, yatay geçiş başvurusu yapamazlar. Ancak üniversiteye hazırlık sınıfı öğretim yılı olarak sayılmaz. Yatay geçiş yapabilmek için, hazırlık sınıfından sonraki birinci eğitim yılını tamamlamış olmak gerekir. Aynı şekilde üniversitenin son sınıfında iken de yatay geçiş başvurusu yapılamaz. Genel akademik not ortalaması: Yatay geçiş yapmak için gerekli olan koşullardan en önemlisi not ortalamasıdır.
Her üniversite, yatay geçiş başvurusu için kabul edeceği en düşük not ortalamasını belirler. Bu not ortalaması üniversitelerin inisiyatifinde olduğundan belirli bir standardı yoktur ancak genellikle 4.00 puan üzerinden, 3.00 ila 3.50 puan aralığında bir değer belirlenmektedir. Yatay geçiş yapabilmek için kontenjanlar sınırsız değildir. Her üniversite ve her bölüm için yatay geçiş kontenjanları kısıtlı olduğundan, ne kadar yüksek not ortalamasına sahip olunursa o kadar avantajlı olunacaktır.
Başvuru tarihleri: Yatay geçiş yapmak isteyenlerin başvuru zamanları genellikle yaz tatiline denk gelen aylarda olmaktadır. Yine de her üniversitenin yatay geçiş tarihleri farklı belirlenmektedir. Bu nedenle yatay geçiş tarihlerini üniversitelerin web siteleri üzerinden takip etmekte yarar vardır.
Başvuru sayısı: Öğrencilerin yatay geçiş yapabilmeleri için genellikle yılda iki kez başvuru açılmaktadır.
Öğrenci kontenjanı: Her yıl, tüm üniversitelerin bütün bölümlerine kaç kişinin yatay geçiş ile alınacağı belirlenmektedir. Yatay geçiş işlemleri, puan sıralamasına göre, bu kontenjanlar dahilinde gerçekleştirilmektedir.
YATAY GEÇİŞ YAPMAK İÇİN NOT ORTALAMASI KAÇ OLMALI?
Yatay geçiş yapabilmek için gerekli olan not ortalaması her yıl üniversiteler tarafından belirlenir ve açıklanır. Tüm üniversiteler için belirli ve ortak bir ortalama değeri olmamakla birlikte, genellikle 4.00 üzerinden en az 3.00 ya da 3.50 puan olarak belirlenmektedir.
ÜNİVERSİTE 1. SINIFTA YATAY GEÇİŞ OLUR MU?
Üniversite eğitiminin birinci yılı içinde yatay geçiş yapılması mümkün değildir. Yatay geçiş başvuruları not ortalamasına göre de yapılabildiği için, birinci yılın sonunda ortaya çıkan ilk yıla ait not ortalaması belli olmadan yatay geçiş başvurusu almak mümkün olmamaktadır.
4. SINIFTA YATAY GEÇİŞ YAPILIR MI?
Üniversite eğitiminin son yılı içinde de aynı şekilde, yatay geçiş yapabilmek mümkün değildir. Üniversite eğitiminin ikinci yılından itibaren yapılması mümkün olan yatay geçiş başvurusu, en son olarak da üçüncü yılın sonunda yapılabilmektedir.
ORTALAMA İLE YATAY GEÇİŞ YAPILAN ÜNİVERSİTELER
Üniversitelere yatay geçişler, kimi zaman üniversiteye yerleşilirken kullanılan merkezi yerleştirme puanı ile yapılırken, kimi zaman da mevcut öğrenim görülen üniversitede elde edilen genel akademik not ortalaması ile yapılmaktadır. Genellikle de üniversiteler yatay geçiş başvurularını akademik not ortalaması ile almaktadır. Yatay geçiş başvurusu yapabilmek için, not ortalaması ile yatay geçiş başvurusu kabul eden üniversiteleri takip etmek gerekir. Bu nedenle, çeşitli üniversitelerin internet sitelerinde yapılan duyuruları takip etmekte yarar vardır.